Osocze bogato-płytkowe

Czym jest osocze bogatopłytkowe?

    Chociaż krew jest głównie cieczą, zawiera także małe elementy stałe (krwinki czerwone, krwinki białe, płytki krwi i in.). Płytki krwi są głównie odpowiedzialne za proces krzepnięcia, jednak zawierają również bardzo duże ilości białek, zwanych czynnikami wzrostu.
Osocze bogatopłytkowe, w literaturze fachowej określane również jako PRP (ang. Platelet Rich Plasma) jest autologicznym koncentratem płytek krwi w niewielkiej objętości osocza. Krwinki płytkowe uwalniają kilka różnych czynników wzrostu odpowiedzialnych za procesy gojenia. Są to przede wszystkim PDGF, TGF-β1, TGF-β2, VEGF, EGF, IGF1, IGF2, Interleukina 8, FGF, KGF oraz CTGF. PRP zawiera również białka odpowiedzialne za adhezję komórkową: fibrynę, fibronektynę oraz witronektynę. Stężenie płytek – i tym samym stężenie czynników wzrostu -w preparacie PRP może być od 5 do 10 razy większe, niż w krwi obwodowej.

Zalety terapii PRP

• Metoda iniekcji jest mało inwazyjna.
• Wysoka skuteczność terapii – ok. 90%.
• Bezpieczeństwo terapii – brak reakcji alergicznych, zakażeń itp.
• Mała bolesność zabiegu.
• Krótki okres rekonwalescencji po zabiegu.

Jak działa Osocze bogatopłytkowe?

      Badania laboratoryjne wykazały, że zwiększone stężenie czynników wzrostu, jakie znajduje się w preparacie PRP może potencjalnie przyspieszyć proces gojenia tkanek miękkich. Dokonujemy tego na jeden z dwóch sposobów:Badania laboratoryjne wykazały, że zwiększone stężenie czynników wzrostu, jakie znajduje się w preparacie PRP może potencjalnie przyspieszyć proces gojenia tkanek miękkich. Dokonujemy tego na jeden z dwóch sposobów:

1. Preparatem PRP ostrzykujemy uszkodzoną okolicę lub tkankę. Na przykład, w przypadku przewlekłego zapalenia ścięgna Achillesa, która to dolegliwość powszechnie występuje u biegaczy, tenisistów, ale i niejednokrotnie u ludzi prowadzących standardowy tryb życia. Mieszaninę PRP i środka miejscowo znieczulającego można wstrzyknąć bezpośrednio w chorobowo zmienioną tkankę. W ciągu kilku następnych dni pacjent może odczuwać w okolicy iniekcji dolegliwości bólowe, które jednak z biegiem czasu mijają i pacjent zaczyna odczuwać korzystny efekt leczenia.
2. Osocze bogatopłytkowe może być również wykorzystywane do przyspieszenia gojenia po zabiegach operacyjnych. Na przykład, w przypadku zabiegu operacyjnego rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego możemy śródoperacyjnie dokonać iniekcji PRP w przeszczepiany graft celem przyspieszenia i poprawienia procesu gojenia.

Wskazania do zastosowania terapii osoczem bogatopłytkowym:

• łokieć tenisisty (Zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej)
• łokieć golfisty (Zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej)
• ostrogi piętowe
• kolano skoczka (zapalenia więzadła właściwego rzepki)
• kolano biegacza
• kontuzje/uszkodzenia ścięgien, mięśni i więzadeł,
• zmiany zwyrodnieniowe ścięgna Achillesa
• urazy i zmiany przeciążeniowe
• liczne schorzenia i kontuzje stawów – biodrowych, kolanowych, łokciowych itp.
• w złamaniach i braku zrostu po złamaniach (tzw. stawy rzekome)
• w celu przyspieszenia procesu gojenia się tkanek miękkich – trudno gojące się rany
• zapalenie ścięgien gęsiej stopki
• zapalenie kaletki krętarza większego kości udowej
• tendinopatie stożka rotatorów barku, zespół cieśni podbarkowej

A także jako terapia wspomagająca leczenie:

• ubytków chrząstki stawowej: pourazowych i zwyrodnieniowych
• po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL), szyciu łąkotek, naprawach chrząstki stawowej
• zaburzeń zrostku kostnego
• trudno gojących się ran, owrzodzeń
• pooperacyjne: po zabiegach naprawczych ścięgien np. Achillesa

Bezpieczeństwo terapii PRP i przeciwwskazania

      Dzięki wykorzystaniu preparatu sporządzonego z krwi własnej pacjenta można uniknąć powikłań typowych dla terapii wykorzystujących preparaty “obce” dla organizmu – reakcji alergicznych oraz zakażeń. PRP jest preparatem autologicznym i jako taki nie stanowi źródła zakażenia wirusowym zapaleniem wątroby czy HIV.
Istnieją następujące przeciwwskazania do wykonania terapii osoczem PRP: zespół wątrobowo-nerkowy, chorzy leczeni immunosupresyjnie, terapia antykoagulantami, ostre zakażenie wirusowe (HCV, HBS, HIV), choroby układowe: sklerodermia, immunologiczne choroby naczyń, alergie na nukleotydy, choroby krwi (np. trombocytopenia), sepsa, przewlekłe choroby wątroby.
Należy pamiętać, że o kwalifikacji do terapii osoczem bogatopłytkowym zawsze decyduje lekarz specjalista po szczegółowym badaniu lekarskim.

Możliwe efekty niepożądane:

• brak efektu leczniczego 10%
• proces zapalny
• zasinienie lub wylew krwawy w miejscu podania
• ból i świąd skóry

Przebieg terapii Osoczem Bogatopłytkowym

     Kwalifikacja do zabiegu – wizyta ortopedyczna z badaniem, diagnostyką laboratoryjną i obrazową, wyrażenie zgody na przeprowadzenie zabiegu przez pacjenta.Kwalifikacja do zabiegu – wizyta ortopedyczna z badaniem, diagnostyką laboratoryjną i obrazową, wyrażenie zgody na przeprowadzenie zabiegu przez pacjenta.

Unikaj niesteroidowych leków przeciwzapalnych przez 2 do 3 tygodni przed zabiegiem. Całkowicie przerwij przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (takich jak: aspiryna, ibuprofen, czy ketoprofen) na tydzień przed zabiegiem. W zamian można stosować tramadol oraz paracetamol. Nie należy przyjmować leku przeciwzakrzepowego na 5 dni przed zabiegiem. Pij dużo płynów, dzień przed zabiegiem. Przed zabiegiem pacjent nie musi być na czczo.

Zabieg podania preparatu trwa około 30-40 minut i odbywa się w gabinecie lekarskim. W celu uzyskania osocza bogatopłytkowego pobiera się krew żylną (zwykle od 15 do 50 ml). Krew jest przetwarzana za pomocą urządzenia do wirowania. Proces wirowania trwa od kilku do kilkunastu minut, w zależności od rodzaju zestawu do otrzymywania PRP. Po odwirowaniu, niezależnie od rodzaju zestawu do otrzymywania PRP, uzyskuje się trzy warstwy płynowe. Pierwsza warstwa od dołu to oddzielone erytrocyty, druga koncentrat bogatopłytkowy (PRP), a na samej górze otrzymywana jest warstwa osocza. Ostatecznie koncentrat bogatopłytkowy (PRP) odciągany jest do osobnej strzykawki. Tak przygotowany koncentrat jest gotowy do podania. Miejsce iniekcji jest bardzo dokładnie dezynfekowane za pomocą środka dezynfekcyjnego. Zabieg wstrzykiwania PRP wykonywany może być pod kontrolą USG lub bez niego (zależnie od miejsca iniekcji). Podczas zabiegu pacjent jest proszony o zrelaksowanie się (często w pozycji leżącej). Za pomocą strzykawki z igłą, lekarz wstrzykuje niewielką ilość (często zaledwie od 3 do 6 ml) bogatego w płytki osocza do tkanek chorobowo zmienionych. Następnie zakładany jest jałowy opatrunek.

Po zabiegu wymagane jest unieruchomienie ostrzykniętego miejsca przez okres kilku dni. W zależności od lokalizacji ciała za pomocą ortezy, szyny gipsowej lub temblaka. W przypadku unieruchomienia kończyny dolnej pacjent zobowiązany jest poruszać się za pomocą kul (w które musi się zaopatrzyć przed zabiegiem) oraz zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego przez okres unieruchomienia oraz kolejnych siedem dni należy stosować profilaktykę przeciwzakrzepową – szczegółowych informacji udziela lekarz prowadzący terapię. Kilka dni po zabiegu mogą występować miejscowe dolegliwości bólowe – dla złagodzenia dolegliwości można stosować paracetamol lub tramadol – należy bezwzględnie unikać stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Dolegliwości bólowe związane są z miejscową reakcję na iniekcję w postaci obrzęku. Pacjenci powinni prowadzić oszczędzający tryb życia oraz unikać przeciążania kończyny. W celu uśmierzenia dolegliwości bólowych należy stosować zimne kompresy kilka razy dziennie przez 10 do 20 minut. Pacjenci, którzy wykonują nieobciążającą, niefizyczną pracę mogą do niej powrócić często już następnego dnia.

Konieczne są kontrole ortopedyczne. Pierwsza z nich powinna się odbyć 7 do 10 dni od daty zabiegu. Podczas tej kontroli oceniamy funkcję kończyny oraz stopień nasilenia dolegliwości bólowych. Kolejna wizyta następuje po 3 tygodniach od podania PRP, podczas której ponownie oceniana jest funkcja kończyny, resztkowe dolegliwości bólowe oraz ocena potrzeby ewentualnego wdrożenia odpowiedniej rehabilitacji ruchowej. Wykonywanie prostych ćwiczeń fizycznych, dzięki którym możliwe jest odbudowanie tkanki mięśniowej wokół stawu powoduje zmniejszenie objawów choroby zwyrodnieniowej stawów i może spowolnić lub powstrzymać dalszy jej postęp.

Jak często należy takie zastrzyki wykonywać?

     Kwestia ta zostanie omówiona między Tobą, a lekarzem podczas wizyty w Poradni Ortopedycznej. Maksymalnie w ciągu sześciu miesięcy można podać do trzech zastrzyków. Jednak większość pacjentów uzyskuje znaczną ulgę już po pierwszym lub drugim zastrzyku.

Jakich rezultatów można oczekiwać po terapii PRP?

     Celem leczenia PRP jest zniesienie dolegliwości bólowych poprzez wyleczenie uszkodzonych struktur. Dzięki temu efekty tej terapii mogą okazać się trwałe. Początkowa poprawa może być dostrzegana w ciągu kilku pierwszych tygodni, w miarę postępu gojenia. Badania naukowe i praktyki kliniczne wykazały, że terapia PRP jest bardzo skuteczna w łagodzeniu bólu i umożliwia powrót pacjentów do normalnego życia. Zarówno USG, jak i MRI wykazały naprawę uszkodzonych tkanek po leczeniu PRP, potwierdzając proces gojenia. Konieczność operacji może być znacznie zmniejszona, dzięki wyleczeniu uszkodzonych tkanek zanim ich stan się pogorszy, a uszkodzenia okażą się nieodwracalne.